Gwarancje i poręczenia bankowe na przykładzie PKO BP cz. 1
bankowość, biznes, banki, kredyty, umowa kredytowa, finanse, ekonomia,
Bank na podstawie określonych przepisów może udzielić innych niż kredyty zabezpieczeń, powodujących powstanie zobowiązań np. gwarancji, poręczeń, awali, odroczonych płatności w ramach akredytywy.
Gwarancja bankowa jest pisemnym zobowiązaniem Oddziału lub Departamentu Zagranicznego wobec innego banku lub innego niż bank podmiotu, do zapłaty sumy pieniężnej wskazanej w gwarancji, na wypadek gdyby podmiot, na rzecz którego udzielono gwarancji, nie wykonał zobowiązania.
Może być ona udzielona na rzecz krajowego podmiotu gospodarczego, krajowej osoby fizycznej lub prawnej nie prowadzącej działalności gospodarczej. Przy czym, w przypadku krajowej osoby fizycznej gwarancja może być wyrażona wyłącznie w walucie krajowej. Wówczas, gdy gwarancja jest udzielona na rzecz podmiotu gospodarczego nie posiadającego rachunku bieżącego w Banku i osób nie prowadzących działalności gospodarczej, należy zwrócić uwagę na ustanowienie odpowiedniego prawnego zabezpieczenia gwarancji zapewniającego szybkie zaspokojenie ewentualnych roszczeń Banku.
Gwarancja bankowa może być udzielona na zabezpieczenie:
- spłaty kredytu udzielonego przez inny bank
- wykonania zobowiązań tj. wynikających z umowy sprzedaży, dostawy, leasingu lub umowy o świadczenie usług, wobec urzędów celnych z tytułu cła i podatku obrotowego i innych
- gwarancji udzielonej przez inny bank (regwarancja)
Warunkiem udzielenia gwarancji jest posiadanie przez podmiot zdolności do spłaty zobowiązania objętego gwarancją. Zdolność ta oceniana jest na podstawie osiąganej i przewidywanej wysokości zysku netto oraz stanu majątkowego. W przypadku osoby fizycznej lub prawnej nie prowadzącej działalności gospodarczej, zdolność taką należy oceniać uwzględniając stałe źródło dochodu i jego wysokość. Za udzielenie gwarancji Bank pobiera prowizję w wysokości ustalonej w „Taryfie prowizji i opłat bankowych w PKO BP S.A.”.
Formę zabezpieczenia Bank ustala w porozumieniu z podmiotem, biorąc pod uwagę przedmiot, kwotę i okres na jaki udzielana jest gwarancja oraz stan majątkowy podmiotu. Umowy o udzielenie gwarancji oraz dokumenty dotyczące zabezpieczenia składane są do depozytu w Oddziale prowadzącym rachunek osoby prawnej lub fizycznej, zaś w przypadku nieposiadania rachunku w Banku – w Oddziale w którym został złożony wniosek o udzielenie gwarancji.
Z kolei umowy zawierane przez Departament Zagraniczny pozostają wraz z dokumentami w tym Departamencie.
W dokumencie określającym zobowiązanie gwaranta powinno być zawarte:
a) data i miejsce wystawienia gwarancji
b) część wstępna zawierająca: nazwę stron, które zawarły umowę, datę zawarcia i numer umowy, wysokość udzielonego kredytu
c) przedmiot gwarancji
d) wysokość zobowiązania Banku gwarantującego
e) termin ważności gwarancji (nie krótszy niż jeden miesiąc od dnia ustalonej spłaty kredytu)
f) ewentualne określenie terminu ważności gwarancji (jeśli nie jest wskazany przyjmuje się, że gwarancja wchodzi w życie w dniu jej wystawienia)
g) uprawniony z gwarancji tj. Oddział
h) wzmianki o nieodwołalności i bezwarunkowości zobowiązania gwaranta oraz klauzula „na pierwsze żądanie”
Dodatkowo w danym dokumencie mogą być zawarte inne warunki, jednakże należy mieć na uwadze, że na ogół ograniczają one odpowiedzialność gwaranta zmniejszając tym samym wartość gwarancji. Oddział może żądać, aby dokument gwarancyjny był sporządzony według wzoru. Może wystąpić również sytuacja, że Oddział odmówi przyjęcia gwarancji. Ma to miejsce, gdy tekst jej jest nieprecyzyjny, niejasny lub nie zawiera wszystkich elementów.
Odpowiedzialność gwaranta nie jest zależna od istnienia i zakresu odpowiedzialności kredytobiorcy (w odróżnieniu do poręczenia), zwłaszcza:
- ważność zobowiązania Banku gwarantującego nie zależy od ważności zobowiązania kredytobiorcy z tytułu kredytu bankowego
- zakres zobowiązania Banku gwarantującego nie zależy od zakres zobowiązania kredytobiorcy, gdyż zobowiązanie to jest samoistne i niezawisłe od długu kredytobiorcy
- Bank gwarantujący nie może podnieść przeciwko Oddziałowi żadnych zarzutów przysługujących kredytobiorcy względem Banku
Oddział może domagać się zapłaty przez Bank gwarantujący wówczas, gdy roszczenie zgłoszono Bankowi w terminie ważności gwarancji. Zgłoszenie takie powinno zawierać oświadczenie Oddziału, że kredytobiorca nie spłacił kredytu w terminie oraz wezwanie Banku gwarantującego do wykonania gwarancji.
W przypadku, gdy roszczenie o zapłatę zostało zgłoszone przez Oddział z tytułu udzielenia przez Bank gwarancji bezwarunkowej na żądanie beneficjenta (tylko takie gwarancje winien przyjmować Oddział), Bank jest zobowiązany wypłacić beneficjentowi kwotę określoną w gwarancji bez możliwości sprawdzenia zasadności roszczenia.
W razie bezzasadnej odmowy zaspokojenia wymagalnych roszczeń Oddziału przez Bank, Oddział może skierować sprawę na drogę postępowania sądowego. Zawarcie umowy poręczenia następuje poprzez przyjęcie przez Oddział oświadczenia poręczyciela. Przy czym poręczyciel własnoręcznie wypisuje lub wypełnia blankiet poręczenia.
Umowa poręczenia powinna jasno wskazywać:
- osobę, za którą udzielono poręczenia
- kredyt, którego dotyczy (jego wysokość, waluta, w której został udzielony, przeznaczenie)
- drugą stronę umowy tj. Oddział
Wzory umowy poręczenia zawierają:
- za dług przyszły z oznaczeniem wysokości poręczenia
- za dług przyszły określony wskazaniem typu kredytów lub przeznaczeniem kredytów
- ogólnie za dług przyszły
Poręczenie może być udzielone przez osoby fizyczne i prawne. W przypadku pierwszym, jeśli osoba ta pozostaje w związku małżeńskim, gdzie obowiązuje wspólność ustawowa, celowe jest uzyskanie zgody współmałżonka na tę czynność jeśli czynność ta jest czynnością przekraczającą zakres wspólnego zarządu majątkiem wspólnym.
| Poprzedni artykuł: | Gwarancje i poręczenia bankowe na przykładzie PeKaO S.A. cz. 3 |
| Następny artykuł: | Gwarancje i poręczenia bankowe na przykładzie PKO BP cz. 2 |