Ubezpieczenie kredytu
Napisane 15.12.2020 przez BiznesPlan.me
Tagi: zabezpieczenia kredytu, kredyty, długi, bankowość, finanse, firma, biznes,
Ubezpieczenie kredytu jako forma zabezpieczenia zwrotu należności jest stosunkowo rzadko wykorzystywana. Podstawowymi aktami regulującymi problematykę ubezpieczenia kredytów są: kodeks cywilny (art. 805 – 834), ustawa z dnia 28.07.1990 r., o działalności ubezpieczeniowej (tekst jedn. Dz. U. 1996 r. nr 11, poz. 62) oraz ogólne warunki umów ubezpieczeń ustalane przez poszczególne zakłady ubezpieczeń.
W umowie tej zakład ubezpieczeniowy bierze na siebie w całości lub w określonej wysokości ryzyko kredytodawcy związane z udzieleniem kredytu określonemu dłużnikowi. A więc bank, który nie otrzyma spłaty kredytu od dłużnika w przypadku zajścia zdarzeń określonych w umowie ubezpieczenia, w zamian otrzyma odszkodowanie. Zagadnienia te można rozważyć na następującym schemacie w obrocie krajowym: Umowa zostaje zawarta przez ubezpieczającego (A) z zakładem ubezpieczeniowym (B). Przy czym, w związku z transakcją zawartą między (A) a osobą (C), zakład ubezpieczeń bierze na siebie ryzyko.
Umowa polega na zabezpieczeniu kredytu udzielonego przez bank kredytobiorcy (ubezpieczającego) osobie (C). Celem umowy może być również udzielenie osobie (A) kredytu przez bank (C). W tym wypadku umowa zostanie zawarta na korzyść banku jako osoby trzeciej (art.393 k. c.). Stronami umowy ubezpieczenia są : zakład ubezpieczeniowy działający na podstawie koncesji udzielonej przez Ministra Finansów oraz ubezpieczający, którym może być kredytobiorca (klient banku zaciągający kredyt) lub kredytodawca (bank działający na podstawie prawa bankowego).
Przedmiotem ubezpieczenia zaś mogą być kredyty bankowe, zarówno udzielone podmiotom gospodarczym na finansowanie działalności gospodarczej, jak i kredyty oraz pożyczki udzielone osobom fizycznym i prawnym na zakup dóbr konsumpcyjnych czy finansowanie sprzedaży ratalnej, kredytowanej przez banki. Zgodnie z przepisem art. 809 k. c., umowa ubezpieczeniowa zostaje zawarta z chwilą doręczenia ubezpieczającemu dokumentu ubezpieczenia polisy, legitymacji ubezpieczeniowej, tymczasowego zaświadczenia itp.). Tym dokumentem z reguły jest polisa, która obejmuje w swej treści najbardziej istotne postanowienia umowy.
Oznaczone są w niej powody niespłacenia kredytu powodujące odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń, w związku z czym ubezpieczający musi zapłacić określonej wielkości składkę. Taką ofertę ma np. PZU, który zabezpiecza kredyty krótkoterminowe i długoterminowe, zaciągnięte przez osoby fizyczne nie będące inwalidami pierwszej grupy i do czasu spłaty kredytu nie przekroczą 75 lat. PZU przejmuje spłatę kredytu w przypadku śmierci kredytobiorcy lub zaliczenia go na stałe do pierwszej grupy inwalidztwa.
W zakresie umowy ubezpieczenia kredytu przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą wyróżnia się dwie grupy zdarzeń, których realizacja powoduje skuteczność umowy. Kryterium podziału tych zdarzeń stanowi rodzaj ryzyka związanego z działalnością handlową lub pozahandlową.
1) ryzyko handlowe będące w pewien sposób wymierne i przewidywalne, związane jest z sytuacją ekonomiczno – finansową kredytobiorcy. W kategorii tego ryzyka mogą wystąpić następujące zdarzenia, na podstawie których została zawarta umowa ubezpieczenia:
- prawnie stwierdzona niewypłacalność kredytobiorcy spowodowana, np. otwarciem, zawarciem lub zawieszeniem wykonania postępowania układowego czy zgłoszeniem wniosku o przeprowadzenie likwidacji lub jej przeprowadzeniem,
- nieuzasadniona zwłoka kredytobiorcy w spłacie kredytu
2) ryzyko niehandlowe powiązane jest ze zdarzeniami nadzwyczajnymi, których skutki trudno jest przewidzieć (np. ryzyko polityczne, katastrofalne)
W kategorii tego ryzyka mogą wystąpić następujące zdarzenia:
- wypadki polityczne będące następstwem działania władz danego kraju, np. wojna, rewolucja, strajk, zamieszki, konfiskata (ryzyko polityczne)
- wprowadzenie przez władze kraju pewnych nakazów, zakazów lub ograniczeń w sferze gospodarowania np. importu, eksportu, dokonywania płatności (ryzyko polityczne)
- katastrofy związane z działaniem sił przyrody np. powódź, huragan itp. (ryzyko katastrofalne)
- zmiana kursu obcej waluty do waluty kraju kredytodawcy (ryzyko polityczne)
Zgodnie z art. 814 k. c., jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się od dnia następnego po zapłaceniu składki. Można jednakże przewidzieć, że odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń powstanie dopiero po pewnym okresie od daty zawarcia umowy. Wysokość składki, zaś jest ustalana przez zakład ubezpieczeń. Na jej wysokość ma wpływ wiele różnorodnych czynników tj. zdolność kredytowa kredytobiorcy, jego status prawny (osoba fizyczna czy prawna), rodzaj prowadzonej działalności, aktualna sytuacja gospodarcza w kraju w tej dziedzinie oraz ryzyko związane z danym kredytem (im wyższe tym składka ubezpieczeniowa wyższa). Umowy zabezpieczenia kredytu zawierane są przede wszystkim w obrocie międzynarodowym, w celu zabezpieczenia kredytów czy innych transakcji eksportowych.
W Polsce ubezpieczenie kredytów eksportowych prowadzą dwa zakłady ubezpieczeń: Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji WARTA S.A. i Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A., powołana na mocy ustawy z dnia 07.07.1994 r., o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych (Dz. U. nr 86, poz. 398).
Do ryzyka niehandlowego ustawodawca zalicza:
- ryzyko polityczne (np. odmowa dokonania zapłaty z przyczyn nie związanych z wykonaniem kontraktu, gdy dłużnikiem jest państwo)
- ryzyko katastrofalne (np. trzęsienie ziemi, wybuch wulkanu, cyklon)
- ryzyko przewlekłej zwłoki, które oznacza opóźnienie w zapłacie przez kontrahenta zagranicznego, wynoszące co najmniej dwa miesiące od upływu ustalonego w kontrakcie terminu płatności
| Poprzedni artykuł: | Poręczenie wekslowe (awal) i indos zastawniczy jako zabezpieczenie kredytu |
| Następny artykuł: | Co to jest akredytywa |