Rola kredytów w finansowaniu przedsiębiorstw
kredyty, kredyty dla firm, kredyty inwestycyjne, kredyty bankowe, biznes, firma, finanse, ekonomia, zysk, odsetki, umowa kredytowa,
Jedną z podstawowych działalności banków komercyjnych jest kredytowanie podmiotów charakteryzujących się niedoborem środków pieniężnych. Kredyty bankowe udzielane są zarówno klientom indywidualnym jak i instytucjonalnym. Stanowią najczęściej wykorzystywaną zewnętrzną formę finansowania działalności gospodarczej, innymi słowy są fundamentalnym źródłem przychodów przedsiębiorstw. Zgodnie z art. 69.1 ustawy Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Kredytów udzielać mogą wyłącznie banki, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych lub inne jednostki organizacyjne uprawnione do tego na podstawie odrębnej ustawy. Rynek oferuje również inne, droższe formy finansowania tzn. pozabankowe pozabankowe, tzw. chwilówki. Kredyty celowe np. kredyt na samochód czy kredyt hipoteczny to już domena banków.
Wymienia się dwa podstawowe cele, na które przedsiębiorstwa zaciągają kredyty w bankach. Jest to przede wszystkim potrzeba utrzymania płynności finansowej, a także chęć dokonania określonych inwestycji. Mając dostęp do taniego pieniądza przedsiębiorstwa mają możliwość dokonywania tzw. inwestycji długoterminowych. Mimo ryzyka wystąpienia w trakcie dokonywania inwestycji wahań rynkowych mogą wdrażać nowe metody i techniki wytwarzania produktów oraz usług.
Pozyskane z banków środki przedsiębiorstwa przeznaczają w głównej mierze na finansowanie nakładów inwestycyjnych. Są to nakłady finansowe oraz rzeczowe mające na celu wytworzenie nowych środków trwałych czy ulepszenie istniejących elementów trwałego majątku przedsiębiorstwa (przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, modernizacji lub adaptacji). Do nakładów inwestycyjnych należą ponadto nakłady poniesione na tzw. pierwsze wyposażenie inwestycji.
Zewnętrzne źródła finansowania stanowią jednak podstawową barierę ograniczającą rozwój polskiej przedsiębiorczości. Dotyczy to w szczególności sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Z uwagi na niewystarczające kapitały własne są one zmuszone do korzystania ze znacznie droższej niż duże przedsiębiorstwa oferty kredytowej. Klasyfikując podmioty gospodarcze w tzw. kategorie docelowe banki kierują się kryteriami określonymi w ustawie o działalności gospodarczej oraz własnymi regulacjami wewnętrznymi. Podstawowe aspekty, które biorą pod uwagę banki to wysokość przychodów lub obrotów w danym roku, wielkość zatrudnienia oraz rodzaj prowadzonej przez przedsiębiorstwo księgowości.
Według przyjętych w Unię Europejską standardów średnie przedsiębiorstwa to podmioty zatrudniające mniej niż 250 pracowników i których roczny obrót nie przekracza 50 mln Euro lub całkowity bilans roczny nie przekracza 43 mln Euro. Do kategorii małych przedsiębiorstw zalicza się podmioty, które zatrudniają mniej niż 50 pracowników i których roczny obrót lub całkowity bilans roczny nie przekracza 10 mln Euro. Do sektora małych i średnich przedsiębiorstw zalicza się także mikroprzedsiębiorstwa. Są to podmioty zatrudniające mniej niż 10 pracowników i których roczny obrót lub całkowity bilans roczny nie przekracza 2 mln Euro. Obecnie sektor małych i średnich przedsiębiorstw stanowi 99,8 proc. ogółu polskiej przedsiębiorczości. Pozostałe podmioty należą do kategorii dużych przedsiębiorstw.
Kredyty inwestycyjne stanowią bardzo istotną formę finansowania nakładów inwestycyjnych sektora małych i średnich przedsiębiorstw. O ile przedsiębiorstwa duże mają możliwość korzystania z pozabankowych źródeł finansowania, o tyle małe i średnie poza kredytem bankowym zdane są wyłącznie na wewnętrzne formy finansowania (tzw. samofinansowanie). Główną przyczynę ograniczonych możliwości rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw stanowi brak łatwego dostępu do środków na inwestycje. W ostatnim czasie podstawowe źródła finansowania europejskiego sektora małych i średnich przedsiębiorstw stanowią przekroczenie salda oraz kredyty krótkoterminowe.
Główne powody odrzucania przez banki wniosków kredytowych małych i średnich przedsiębiorstw lub ich rezygnacji z ubiegania się o kredyt to negatywna ocena wiarygodności kredytobiorcy we wczesnym stadium funkcjonowania przedsiębiorstwa. Częstymi powodami nieprzyznania przez bank kredytu są ponadto brak dostatecznych podstaw do oceny podejmowanego przedsięwzięcia, trudności w rozpoznaniu warunków spłaty kredytu, obawa przed bankructwem przedsiębiorstwa, niska rentowność transakcji kredytowej, wysokość oprocentowania, wysokość zabezpieczenia lub niski kurs złotego. Ostatnie badania Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych wykazały, iż średnio 1/9 ogółu małych i średnich przedsiębiorców w ogóle nie składa wniosków kredytowych z uwagi na restrykcyjne warunki przyznawania kredytów bankowych.
Podstawowe przeszkody, jakie napotykają małe i średnie przedsiębiorstwa związane są z niekorzystnym prawodawstwem oraz nadmierną biurokracją. Istotny wpływ na sytuację polskich przedsiębiorstw mają ponadto niekorzystne warunki finansowe, w tym: koszt finansowania, niski poziom kapitału operacyjnego, a także niedobór kapitału długoterminowego.
Niepokój związany z brakiem popytu krajowego opóźnia inwestycje w nowe urządzenia techniczne oraz maszyny, a co za tym idzie wpływa niekorzystnie na wielkość produkcji, jaka mogłaby zostać wytworzona przy ich udziale. Niska produkcja jest przyczyną istotnych ograniczeń poziomu zatrudnienia w przedsiębiorstwach. To z kolei powoduje wzrost bezrobocia. Bariery te nie sprzyjają optymistycznemu postrzeganiu przez przedsiębiorców swoich perspektyw gospodarczych. Dochodzi do tego rosnący poziom inflacji, który zmusza przedsiębiorców do podniesienia cen swoich produktów i usług. Zmniejsza się popyt konsumpcyjny a to pociąga za sobą spadek wielkości sprzedaży i w ostatecznym efekcie spadek wielkości produkcji. Wszystko to w istotny sposób ogranicza rozwój polskiej przedsiębiorczości.
Likwidacja tych barier mogłaby znacznie uprościć procedury podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Szczególnego znaczenia nabiera w tym miejscu działalność kredytowa banków. Zwiększenie skali kredytowania przedsięwzięć gospodarczych może pobudzić przedsiębiorczość i mieć wpływ na wzrost jej innowacyjności. Ważną kwestią są także fundusze poręczeń kredytowych, dzięki którym znacząco wzrastają szanse na uzyskanie kredytu w banku komercyjnym. Wzrost ilości takich funduszy może w istotny sposób przyczynić się polepszenia sytuacji polskiej przedsiębiorczości. Zwiększenie zakresu kredytowania najbardziej potrzebujących podmiotów oraz zmniejszenie obciążeń finansowych doprowadziłoby w efekcie do zniesienia znacznej części barier niesprzyjających ekspansji małych i średnich przedsiębiorstw.
| Poprzedni artykuł: | Procedury w ocenie pracowników |
| Następny artykuł: | Specjalistyczne produkty bankowe |