Prawne formy zabezpieczania kredytów - część 3
kredyty, pożyczki, kredyty mieszkaniowe, kredyty hipoteczne, banki, umowa kredytowa,
Kolejną formą zabezpieczenia spłaty kredytu jest <b>ubezpieczenie kredytu</b>. Poprzez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia bankowi określonego w umowie odszkodowania za szkody poniesione przez bank, spowodowane niespłaceniem kredytu przez dłużnika. Ubezpieczenie kredytu zabezpiecza bankowi nie spłatę kredytu a jedynie zapłatę odszkodowania jeżeli zajdą wskazane w polisie sytuacje.
Do tych zdarzeń należą najczęściej:
1. orzeczenie upadłości dłużnika
2. prowadzenie egzekucji z majątku dłużnika bez zaspokojenia w całości roszczeń banku
3. nieuzasadniona zwłoka w spłacie kredytu przez okres wskazany w umowie.
Ubezpieczenie może obejmować również zobowiązanie ubezpieczyciela do zapłaty bankowi kwoty wskazanej w umowie ubezpieczenia w przypadku śmierci lub inwalidztwa kredytobiorcy.
Kolejną grupą zabezpieczeń spłaty kredytu są <b>zabezpieczenia rzeczowe</b>. Najczęściej stosowaną formą zabezpieczeń z tej grupy jest <b>zastaw umowny</b> na rzeczach ruchomych. Zastaw może być ustanowiony na zabezpieczenie określonej wierzytelności, oznacza to, że jest ściśle związany z wierzytelnością na zabezpieczenie której był ustanowiony.
Zastawem obciążyć można wyłącznie ściśle oznaczoną i istniejącą rzecz ruchomą, która stanowi własność dłużnika lub osoby trzeciej. Ograniczony jest on prawem rzeczowym, dającym bankowi jedynie prawo zaspokojenia swojej wierzytelności a nie prawo do korzystania z tej rzeczy. Bank ma prawo do zaspokojenia swoich roszczeń przed innymi wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy.
Osoba, która ustanawia zastaw nazywa się zastawcą, natomiast bank na rzecz którego zastaw jest ustanowiony to zastawnik.
Zastaw ogólny może być ustanowiony w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności przyszłej albo warunkowej – może zatem zabezpieczyć kredyt lub pożyczkę udzieloną oraz przyszłą, gwarancję bankową, poręczenie udzielone przez bank, akredytywę oraz inne wierzytelności banku. Ten właśnie cel zabezpieczenia stanowi różnicę między zastawem ogólnym a bankowym zastawem rejestrowym, ponieważ zastaw rejestrowy może być ustanowiony wyłącznie w celu zabezpieczenia udzielonych przez bank kredytów. Tak więc bankowy zastaw rejestrowy nie może zabezpieczać kredytów przyszłych, pożyczek, gwarancji i poręczeń, akredytywy i innych wierzytelności banku. Może jednak zabezpieczać kredyty mieszkaniowe, kredyty hipoteczne czy kredyty inwestycyjne dla firm.
Kolejną różnicą jest to, że w przypadku zastawu bankowego przedmiot zastawu może być pozostawiony w posiadaniu zastawcy, co jest niedopuszczalne w przypadku zastawu ogólnego. Jest to duża zaleta, ponieważ przedmiot zastawu może być wykorzystywany zgodnie z jego funkcją lub przeznaczeniem, np. do prowadzenia działalności gospodarczej.
W interesie banku leży aby umowa zastawu ogólnego była zawarta na piśmie, natomiast umowa bankowego zastawu rejestrowego pod rygorem nieważności musi być zawarta w formie pisemnej określać przedmiot zastawu w sposób odpowiadający jego właściwościom. Umowa powinna zostać wpisana do rejestru zastawów prowadzonego przez bank. Zastaw powstaje z chwilą wpisania umowy do rejestru. Umowy zawierane są pomiędzy bankiem a właścicielem rzeczy i określać winny przedmiot zastawu w sposób odpowiadający jego właściwościom.
Wygaśnięcie zastawu następuje w przypadku:
- wygaśnięcia wierzytelności (spłaty kredytu)
- przeniesienia wierzytelności z wyłączeniem zastawu
- zwrotu rzeczy zastawcy
Zastaw na prawach – przedmiotem zastawu mogą być również prawa, jeżeli są one zbywalne. Mogą to być na przykład:
- papiery wartościowe złożone w depozycie mogące stanowić samodzielny przedmiot obrotu publicznego, co do których nie istnieją ograniczenia przenoszenia i obciążania
- akcje i obligacje, jeśli nie ma zakazu zbywania lub obciążania
- wkłady na książeczkach oszczędnościowych na okaziciela i imiennych z pełnomocnictwem upoważniającym wierzyciela do podjęcia wkładu
- bony oszczędnościowe
- patenty, zbywalne prawa umowy licencyjnej
- udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, co do których nie ma zakazu zbywania i obciążania
- inne prawa majątkowe zbywalne, posiadające wartość majątkową w obrocie
Ustanowienie zastawu na prawie wymaga zawarcia umowy o przeniesienie tego prawa i w wypadkach, gdy jest to potrzebne wydanie dokumentu oraz wpis do rejestru. Umowa o ustanowienie zastawu powinna być zawarta w formie pisemnej z datą pewną, chociażby umowa o przeniesienie prawa nie wymagała takiej formy. Datę pewną poświadcza notariusz w momencie okazania mu dokumentu. Jeżeli przeniesienie prawa nie następuje przez wydanie dokumentu albo przez indos, do ustanowienia zastawu potrzebne jest pisemne zawiadomienie dłużnika wierzytelności przez zastawcę. W momencie spełnienia świadczenia zastaw na wierzytelności wygasa.
<b>Przewłaszczenie na zabezpieczenie</b> jest to przeniesienie na wierzyciela prawa własności rzeczy ruchomej z równoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do korzystania z nabytego prawa własności tylko w sposób określony w umowie i do przeniesienia własności rzeczy z powrotem na zbywcę po zaspokojeniu wierzytelności w ten sposób zabezpieczonej.
Przewłaszczone na bank mogą być zarówno rzeczy ruchome oznaczone co do tożsamości, takie jak: maszyny, urządzenia, pojazdy mechaniczne, jak również rzeczy oznaczone co do gatunku, w tym: surowce, półfabrykaty, towary przeznaczone do sprzedaży. Jeżeli przedmiotem przewłaszczenia są rzeczy oznaczone co do gatunku, kredytobiorca otrzymuje prawo do posiadania tych rzeczy jako przechowawca. Natomiast gdy przedmiotem przewłaszczenia są rzeczy oznaczone co do tożsamości kredytobiorca na mocy umowy przewłaszczenia otrzymuje prawo do zatrzymania rzeczy przewłaszczonych na rzecz banku w swoim posiadaniu w charakterze biorącego w użyczenie.
Przewłaszczenie różni się tym od umowy zastawu ogólnego, iż przy tym zastawie właścicielem rzeczy pozostaje nadal kredytobiorca a jej posiadaczem staje się bank, natomiast przy przewłaszczeniu bank staje się właścicielem rzeczy a jej posiadaczem pozostaje kredytobiorca. W przypadku zastawu bankowego kredytobiorca jest zarówno posiadaczem jak i właścicielem rzeczy.
| Poprzedni artykuł: | Prawne formy zabezpieczania kredytów - część 2 |
| Następny artykuł: | Regulamin spłaty kredytu hipotecznego i innych |