Odpowiedzialność cywilna poręczyciela i gwaranta cz. 3
biznes, finanse, kredyty, kredyty dla firm, kredyty inwestycyjne, firma, wierzytelności, długi,
O wysokości odpowiedzialności poręczyciela rozstrzyga odpowiedzialność dłużnika głównego, tj. osoby zaciągającej kredyt lub biorącej pożyczkę. Przy czym należy wziąć pod uwagę, że odpowiedzialność poręczyciela jest zmienna i ulega zmianie wraz ze zmianami odpowiedzialności dłużnika. Ma to poważne konsekwencje dla poręczyciela, gdyż w wypadku wzrostu wysokości zobowiązania osoby za którą poręczono, np. w skutek odsetek ustawowych za opóźnienie, odsetek karnych czy kosztów postępowania sądowego, wzrasta również i jego odpowiedzialność. W związku z tym okazać się może, że np. niewielki kredyt w wysokości 2000 zł. na skutek opóźnienia w spłacie wzrósł o 100 % pociągając za sobą wzrost odpowiedzialności poręczyciela również o 100 %.
W myśl art. 879 § 2 k.c., czynność prawna dokonana między dłużnikiem a wierzycielem, po udzieleniu poręczenia, nie może zwiększać zobowiązania poręczyciela. Co oznacza, że porozumienie dłużnika z wierzycielem powodujące zwiększenie odpowiedzialności poręczyciela, np. przez odroczenie spłaty kredytu lub podwyższenie jego wysokości, nie wiąże poręczyciela jeżeli zostało dokonane bez jego zgody, przy czym zgoda taka musi być wyrażona na piśmie.
Z kolei art. 881 k.c., nakładający odpowiedzialność solidarną na poręczyciela zastrzega, że odpowiedzialność ta występuje „w braku odmiennego zastrzeżenia”. W umowie poręczenia strony mogą więc, tę odpowiedzialność kształtować odmiennie np. że poręczyciel będzie odpowiedzialny za poręczony dług dopiero po stwierdzeniu braku pokrycia (nieściągalności) z majątku dłużnika głównego.
Przykład: Jerzy B poręczył za kredyt bankowy na rzecz Adama K w wysokości 25000 zł., który nie został spłacony w całości. Pozostała do spłaty kwota 16000 zł., której zwrotu bank może żądać w całości:
- tylko od poręczyciela
- od Jerzego b i Adama K jednocześnie
- tylko od Adama K bez kierowania żądania do Jerzego B.
Bank w ramach swobody wierzycielskiej może także kierować żądanie w części nie spłaconego kredytu do:
- poręczyciela Jerzego B do kwoty 8000 zł., bez dłużnika głównego
- poręczyciela Jerzego B np. do kwoty 6000 zł., a do dłużnika Adama K w pozostałej części 10000 zł.
- tylko do dłużnika głównego Adama K do kwoty 10000 zł., umarzając np. kwotę 6000 zł. i nie kierując żądania do poręczyciela
W przykładzie tym, gdyby bank w umowie poręczenia dokonał zastrzeżenia o odpowiedzialności poręczyciela dopiero po stwierdzeniu nieściągalności długu z majątku dłużnika – bank mógłby żądać zwrotu kredytu od poręczyciela dopiero po nieskuteczności wyegzekwowania długu od kredytobiorcy. Osobisty charakter odpowiedzialności poręczyciela oznacza, że odpowiada on za zaciągnięte zobowiązanie całym swoim majątkiem osobistym (teraźniejszym i przyszłym). Na przykład, gdy poręczycielem jest osoba pozostająca w związku małżeńskim, w którym nie wyłączono wspólności ustawowej, a udzielenie poręczenia stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym małżonków, do ważności poręczenia konieczna jest zgoda drugiego małżonka.
Przy czym banki, aby uniknąć analizy czy poręczenie przekracza w danym przypadku zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym małżeństwa, czy też, nie wymagają by poręczenie było podpisane przez obojga małżonków.
W związku z powyższym roszczenia z tytułu gwarancji bankowych i poręczeń udzielanych przez banki, które stały się wymagalne, przedawniają się z upływem 6 lat (art. 87 pr. bank.). Bieg przedawnienia roszczeń rozpoczyna się od daty przedłożenia skutecznego żądania zapłaty - nie zaś od dnia dokonania przez bank zapłaty sumy gwarancyjnej - i w tym okresie roszczenie jest wymagalne, choćby zobowiązanie, z którym gwarancja była związana, już wygasło.
| Poprzedni artykuł: | Odpowiedzialność cywilna poręczyciela i gwaranta cz. 2 |
| Następny artykuł: | Odpowiedzialność karna poręczyciela i gwaranta |