Konflikt w przedsiębiorstwie cz. 1
konflikt, przedsiębiorstwo, firma, biznes, psychologia, socjologia, zarządzanie, zarządzanie ludźmi, korporacja,
Pojęcie konfliktu towarzyszy ludziom od początku życia grupowego. Jest zjawiskiem powszechnym i nieuniknionym, stanowi - obok kooperacji, współzawodnictwa i adaptacji – jedną z podstawowych form oddziaływania jednostek na siebie. Każdy z nas żyjąc w społeczeństwie i pełniąc różne role społeczne, jest uwikłany w stosunki z innymi ludźmi – współistnienie i współdziałanie nierozerwalnie wiążę się z konfliktem.
TYPOLOGIE KONFLIKTU
Konflikty są zawsze społecznie zdeterminowane i rozgrywają się w konkretnych zbiorowościach. Każdy uczestnik konfliktu może występować w kilku rolach np.: podejmować działanie w imię własnych interesów, interesu publicznego lub grupy do której przynależy. Dlatego też mogą być różne źródła działania, przyczyny konfliktów, różne zachowania grup lub jednostek. Najczęściej spotykane kryteria charakteryzujące konflikty to kryterium podmiotowe i przedmiotowe. Mają one na celu usystematyzowanie i zestawienie różnych typów konfliktów.
• Kryterium podmiotowe – dzieli konflikty społeczne na te, które maja miejsce:
- między osobami
- między grupami
- między osobami i grupami
- między organizacjami
- między osobami a organizacjami
- między grupami a organizacjami
Typologia ta opiera się na założeniu, że we wszystkich sytuacjach konfliktowych mamy do czynienia z określonymi uczestnikami, tj. pojedynczymi osobami, grupami i organizacjami. Konflikty które rozgrywają się pomiędzy jednostkami nazywamy interpersonalnymi, pomiędzy członkami danej grupy czy zespołu określa się jako wewnątrzgrupowe, z kolei konflikty pomiędzy np. grupami interesów czy zespołami są nazywane międzygrupowymi. Występują również konflikty międzynarodowe, które dotyczą dużych grup społecznych.
• Kryterium przedmiotowe – pozwala podzielić konflikty ze względu na treść – a więc to czego konflikt dotyczy oraz ze względu na formę – czyli to w jaki sposób konflikt przebiega. W pierwszym przypadku można wyróżnić następujące typy konfliktów:
- konflikt relacji – jest związany z błędnym postrzeganiem osoby, z którą jest się w konflikcie. Dochodzą do tego silne emocje, brak zrozumienia, stereotypowe postrzeganie, uprzedzenia, odwetowe zachowania i zła komunikacja. Powoduje to że obie strony konfliktu przestają słuchać siebie co powoduje utrudnienia w przeprowadzeniu rzeczowego dialogu. Problemy relacji często pojawiają się w sytuacjach gdy w zasadzie obiektywnie nie ma podstaw do powstania konfliktu.
- konflikt danych – występuje wtedy gdy ludzie nie dysponują potrzebnymi informacjami, posiadają informacje z różnych źródeł lub są one nieaktualne, inaczej przetwarzają posiadane dane czy tez odmiennie je interpretują.
- konflikt wartości – wynika on z używania odmiennych systemów wartości przez ludzi zaangażowanych w daną sytuację. Może występować on na tle religijnym, ideologicznym, objęte są nim również wartości związane z własnym „ja” (godności, honoru) oraz dniem codziennym (obyczaje, zwyczaje, przyzwyczajenia) czy preferencje.
- konflikt strukturalny – wynika on ze struktury sytuacji, w której znajdują się ludzie np.: presji czasu, ograniczonych zasobów czy też pełnionych ról społecznych.
- konflikt interesów – jest związany z zablokowaniem realizacji potrzeb wynikających ze współzależności między ludźmi. Najczęściej powstaje wówczas, gdy któraś ze stron chce zaspokoić swoje potrzeby kosztem drugiej. Ten typ konfliktu może dotyczyć zarówno potrzeb rzeczowych (np.: podziału jakiegoś dobra materialnego), proceduralnych (sposób rozwiązywania sporu) oraz psychologicznych (potrzeba szacunku, przyjaźni).
Podział konfliktów ze względu na formę tzn. sposobu w jaki konflikty się przejawiają, można podzielić na:
- konflikty pierwotne – są to konflikty które toczą się żywiołowo, bez żadnych, wcześniej ustalonych, reguł czy zasad. Strony konfliktu używają w takich sytuacjach wszelkich środków, by osiągnąć zamierzone cele. Jedyna rzeczą z którą strony konfliktu się liczą to z możliwymi negatywnymi konsekwencjami własnego postępowania.
- konflikty wtórne – są to konflikty które przebiegają według wcześniej przyjętych zadań i reguł. Wtedy gdy reguły zaczynają mieć charakter stały, czyli dana procedurę powtarza się w podobnej sytuacji możemy mówić wtedy o instytucjonowaniu konfliktu. Takie konflikty przebiegają w określony, poddany pewnym regułom sposób.
KONFLIKT GORĄCY I ZIMNY
Najłatwiejszą do zidentyfikowania cechą konfliktu jest jego stopień intensywności lub tzw. „temperatura” zaangażowanych osób.
Cechy charakterystyczne konfliktu gorącego:
W miarę wzrostu temperatury coraz częstsze staja się zachowania agresywne, strony używają mocniejszych słów do wyrażania swoich opinii. Konflikty tego typu często łączą się z intensywnymi konfrontacjami osobowości. Cechami charakterystycznymi, pozwalającymi zdefiniować dany spór jako „gorący” są następujące cechy:
• szczytne ideały i wysoka samoocena – zwiększona wrażliwość na punkcie wyższych motywów własnych działań
• entuzjazm dla osiągnięcia wybranych ideałów – duża aktywność w walce o wygranie każdej „potyczki”
• niedostrzeżenie motywów – udział w konflikcie jest kontynuowany „dla dobra sprawy”, po to by „dać nauczkę przeciwnikowi”.
• działanie chaotyczne
• wybuchy – przeciwnicy tracą „zimną krew”. Dochodzi do wybuchów złości które stają się coraz częstsze.
• wrażliwość – ludzie stają się przewrażliwieni. Przypadkowa czynność może zostać zinterpretowana jako celowy afront.
• zaangażowanie – celowe spotykanie się ze swoim „wrogiem”
• nadmiar informacji – plotki rodzą sensacje.
Cechy charakterystyczne konfliktu zimnego:
Konflikt tego typu jest mniej widoczny niż w przypadku konfliktu „gorącego”. Wydaje się on mniej rzeczywisty i mniej widoczny. Można z kimś pracować kilka miesięcy, zanim się zauważy wzajemną wrogość. Jest jednak kila cech które charakteryzują konflikt zimny:
• cyniczne podejście do wszystkiego i niska samoocena – cynizm w stosunku do wszystkich wyższych celów.
• nieobecność celów – nie występuje silna chęć wygrywania „bitew”
• dystans pomiędzy stronami – osoby przestają się komunikować ze sobą. Na porządku dziennym jest wyłącznie brak zainteresowania zarówno sytuacja jak i oponentem
• implozje – są przeciwieństwem eksplozji, tzn. wszystkie emocje tłumione są w sobie
• nieczułość – znieczulenie na urazy i afronty (przynajmniej tak to wygląda na zewnątrz)
• unikanie – celowe unikanie spotkań z przeciwnikiem
| Poprzedni artykuł: | Podstawowe zasady udzielania kredytów na przykładzie banku |
| Następny artykuł: | Konflikt w przedsiębiorstwie cz. 2 |