Jak złoto stało się walutą cz. 3
złoto, inwestowanie, złote monety, sprzedaż, handel, biznes, wymiana walu,
System waluty złotej jest oceniany jako najlepszy system walutowy z punktu widzenia zapewnienia stabilizacji pieniężnej i płatniczej kraju.
Jego głównymi zaletami były takie elementy jak:
- uzależnienie polityki pieniężnej od posiadanych rezerw złota ( co działało dyscyplinująco na władze pieniężne)
- działanie sprawnego mechanizmu wyrównywania bilansu płatniczego (działał następująco: wyobraźmy sobie, że jakiś kraj ma nadwyżkę bilansu handlowego. Zagraniczne zobowiązania zostaną wymienione na złoto i do kraju tego napłynie kruszec.
Bank centralny, mając więcej złota, zwiększy emisję banknotów. Zatem ceny w tym kraju wzrosną. Pamiętamy, że zewnętrzne kursy walutowe są sztywne.
Skutek będzie taki, że kraj, o którym mówimy zacznie mieć wyższe koszty produkcji i zmaleje jego konkurencyjność na rynkach zewnętrznych. Kolejny rok zamknie zapewne ujemnym bilansem handlowym. Ale wówczas odpłynie od niego złoto, bank centralny zmniejszy emisję, ceny spadną, poprawi się konkurencyjność i z czasem powróci dodatni bilans handlowy.
Oczywiście nie zawsze działo się to w tak modelowy sposób, ale jest faktem, że dopóki działał system waluty złotej nie było potrzeby tworzenia ponadnarodowych instytucji finansowych, takich choćby, jak dzisiejszy Międzynarodowy Fundusz Walutowy).
- stałe kursy walut (co dawało poczucie stabilizacji uczestnikom wymiany międzynarodowej)
- duży wpływ stopy procentowej na obroty kapitałowe
Do istotnych wad tego systemu można zaliczyć to, że podporządkowanie stanu gospodarki mechanizmowi rynkowemu było nie do pogodzenia z realizacją takich celów gospodarczych i społecznych jak:
- finansowanie uprzemysłowienia i zbrojeń przez państwo
- redystrybucja dochodu narodowego w związku z reformami społecznymi
Do osiągnięcia tych celów potrzebny był interwencjonizm gospodarczy, który nie daje się pogodzić z regułami waluty złotej. Ponadto, przy tym systemie, koszty stabilności walutowej były zbyt wysokie z punktu widzenia rozwoju gospodarczego i utrzymanie sztywnych kursów walutowych narażało gospodarkę krajową na uzależnienie od gospodarki światowej. Wadą tego sytemu było również, że deflacja stanowiła zbyt wysoką cenę osiągania równowagi bilansu płatniczego( deflacja w Rosji i kryzys zwany rosyjskim z 1899 roku; Rosja przyjęła system waluty złotej w 1897r; w 1901 roku kryzys rosyjski rozszerzył się na bankowość niemiecką).
System waluty złotej funkcjonował do roku 1914. By sfinansować wydatki wojenne, funt, frank i marka zostały „odcięte” od złota. Rządy zawiesiły ich wymienialność. W ciągu jednej nocy, szkielet europejskiego systemu pieniężnego opartego na złocie został radykalnie zmieniony, a funt, frank i marka stały się zaledwie papierowymi, zadekretowanymi pieniędzmi, szybko tracącymi na wartości w stosunku do złota czy dolara (wciąż złotego). Ten chaos monetarny przetrwał jeszcze długo po wojnie. Wola przywrócenia rozsądnego i stabilnego międzynarodowego systemu monetarnego sprawiła, że uczestnicy Konferencji w Genui w 1922 roku ponownie ustanowili złoto jako międzynarodowy środek pieniężny. Wymienialność na złoto przywrócono dopiero w latach 1925-1926, jednak z jednym poważnym zastrzeżeniem. Dolar pozostał niezmieniony, ale waluty europejskie były wymienialne jedynie na sztaby złota, stąd nazwa systemu waluty sztabowo-złotej.
Złote monety zniknęły z europejskiego życia codziennego. Gdy system pieniężny stał się bardziej elastyczny, Narodowy Bank Angielski ponadto utrzymywał „rezerwy” dolarowe prócz złotych. Banki kontynentalne, by zwiększyć elastyczność, poszerzyły o funta szterlinga własne rezerwy złota. Ten nowy, międzynarodowy system monetarny przypominał piramidę, w której dolar leżał na złocie, funt szterling na dolarze, a pozostałe europejskie waluty na funcie. Jako rezerw używano, oprócz złota, dwóch „walut kluczowych”, w systemie, w którym wymienialność różnych walut, za wyjątkiem dolara, została ustalona na przeszacowanym poziomie. Ta „konstrukcja” monetarna, w znacznej mierze pozbawiona przedwojennych mechanizmów regulacyjnych, musiała być niestabilna i krótkotrwała. Znana jako pierwszy system waluty dewizowo-złotej, konstrukcja ta przetrwała zaledwie kilka lat.
Poprzedni artykuł: | Jak złoto stało się walutą cz. 2 |
Następny artykuł: | Krach na giełdzie w 1929 roku - przyczyny i konsekwencje |