Czym jest przystąpienie do długu
kredyty, długi, bankowość, banki, finanse, biznes,
Przystąpienie do długu rozszerza zakres podmiotowy zabezpieczenia, gdyż po stronie głównego dłużnika (kredytobiorcy) pojawia się inna (lub kilka) osoba, która staje się dłużnikiem solidarnym banku.
Dotychczasowy kredytobiorca pozostaje zobowiązany wobec banku i nie zostaje zwolniony z obowiązku wywiązania się z umowy kredytowej. Przystąpienie do długu wzmacnia pozycję banku kredytującego, ponieważ umożliwia dochodzenie należności zarówno od kredytobiorcy, jak i od osoby przystępującej, a także od obu tych podmiotów łącznie. Z reguły bank nie jest zainteresowany powodem, dla którego dana osoba przystępuje do długu – najważniejsze, by stan majątkowy przystępującego dawał gwarancję spłaty kredytu.
Nie jednoznacznie oceniana jest kwestia czy dla skuteczności umowy przystąpienia do długu wymagana jest zgoda osoby trzeciej (banku lub kredytobiorcy). Jednakże zgodnie z zasadą lojalności i uczciwości w obrocie wymagane jest zawiadomienie o przystąpieniu do długu podmiotu nie uczestniczącego w transakcji.
Z tych też względów należy przyjąć formę pisemną przystąpienia do długu. Przystępujący do długu odpowiada jak dłużnik, co oznacza, iż w razie nie spłacenia kredytu, bank od razu może żądać spłaty długu przez przystępującego.
Polskie prawo, oprócz umownego przystąpienia do długu przewiduje ustawowe przystąpienie do długu w przypadkach przewidzianych przez różne akty prawne, są to m.in.:
- nabycie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego kredytobiorcy, prowadzi do powstania solidarnej odpowiedzialności zbywcy i nabywcy za zobowiązania związane z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa (art. 526 k. c.). Zbywca odpowiada osobiście i bez żadnych ograniczeń, z kolei nabywca odpowiada osobiście ale tylko do wartości nabywanego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach mimo zachowania należytej staranności
- przystąpienie osoby do istniejącej spółki jawnej oznacza wzięcie na siebie odpowiedzialności za zobowiązania powstałe przed jej przystąpieniem
- przystąpienie wspólnika jawnego do przedsiębiorstwa kupca jednoosobowego, stwarza odpowiedzialność za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu przedsiębiorstwa przed jego przystąpieniem
Zastosowanie przez bank zabezpieczenia w postaci przystąpienia do długu jest celowe kiedy:
- do spółki cywilnej przystępuje w trakcie korzystania z kredytu nowy wspólnik
- kredytobiorcą jest spółka komandytowa, a przystępującym komandytariusz
- wspólnicy lub członkowie zarządu spółki z o. o. lub spółki akcyjnej przystępując do długu odpowiadają za spłatę kredytu także swoim majątkiem
- małżonek przystępując do długu w ten sposób wyraża zgodę na zaciągnięty kredyt
Gwarancja bankowa to zobowiązanie zaciągnięte przez bank (gwaranta) na zlecenie innej osoby (zleceniodawcy gwarancji), w którym bank zobowiązuje się do zapłaty pewnej sumy pieniężnej (w złotych lub w walucie obcej) na żądanie osoby uprawnionej (beneficjenta gwarancji) po spełnieniu przez nią określonych warunków.
Z definicji wynika, że jest ona:
- umową między bankiem a beneficjentem jednostronnie zobowiązującą gwaranta
- zobowiązaniem pieniężnym
- przyszłym zobowiązaniem gwaranta
- zobowiązaniem nieakcesoryjnym
A kupuje od B na warunkach kredytowych towar. B nie ma pełnego zaufania do A i dlatego uzależnia udzielenie kredytu od właściwego zabezpieczenia swojej wierzytelności. A spełniając to życzenie uzyskuje gwarancję od banku G.
Podstawową rolę odgrywa tu umowa sprzedaży zawierająca tzw. klauzulę gwarancyjną, która uzależnia powstanie tego stosunku prawnego (podstawowego B– A) od udzielenia przez G gwarancji, że A zachowa się zgodnie z treścią swego zobowiązania (zapłaci cenę).
Kolejną umową jest zlecenie łączące bank i dłużnika, jako zleceniodawcę udzielenia gwarancji. Banki udzielają bowiem gwarancji tylko „na zlecenie” w wykonaniu umowy wyznaczającej stosunek prawny G – A. Natomiast stosunek prawny między G i B powstaje w wyniku umowy zawartej przez te podmioty.
Ponieważ obowiązek świadczenia obciąża tylko gwaranta, gwarancja bankowa jest umową jednostronnie zobowiązującą. Prawo bankowe przewiduje obok zawarcia umowy o wydanie gwarancji także promesę udzielenia gwarancji, a więc pisemne zapewnienie przez bank o udzieleniu gwarancji w przyszłości. Szczególną rolę w gospodarce rynkowej odgrywa gwarancja opatrzona klauzulami „nieodwołalnie i bezwarunkowo” oraz „na pierwsze żądanie”. Cechą charakterystyczną tej gwarancji jest to, że przesłanką powstania odpowiedzialności banku jest żądanie zapłaty, a spełnienie jakichkolwiek innych warunków czy przedstawienie dokumentów nie jest potrzebne.
Żądanie zapłaty kreuje stan wymagalności. Zobowiązanie z gwarancji bankowej „na pierwsze żądanie” ma charakter abstrakcyjny, co oznacza, iż wyłącza zarzuty banku ze stosunku prawnego między beneficjentem a jego dłużnikiem, przy czym ten stosunek musi powstać. Bank nie mógłby, więc powołać się na nadużycie prawa przez beneficjenta, gdyby jego kredytobiorca wykorzystał kredyt na cel sprzeczny z umową kredytu.
Praktyka rozróżnia także gwarancje bezpośrednie i pośrednie. Gwarancja bezpośrednia ma miejsce, gdy gwarantujący bank udziela jej wprost beneficjentowi. Gwarancja pośrednia z kolei występuje, gdy bank obsługujący odbiorcę zleca jej wystawienie na rzecz dostawcy mającemu siedzibę zagranicą bankowi zagranicznemu, z którym ma nawiązane porozumienie o współpracy.
Formy gwarancji bankowych są dostosowane do potrzeb jakie powstają w toku prowadzonej działalności gospodarczej. Typowe formy gwarancji odpowiadają powtarzalnym sytuacjom praktycznym występującym najczęściej.
Obecnie do najszerzej stosowanych w praktyce wewnątrzkrajowej zabezpieczeń bankowych należą gwarancje na rzecz urzędów celnych, zabezpieczające zapłatę należnego cła i innych opłat przez importerów rozliczających się z tego tytułu okresowo lub w uzgodnionych z urzędem celnym terminach.
Do tej grupy zaliczane są również gwarancje i poręczenia bankowe, stanowiące wadium na przetargach krajowych, szczególnie na zamówienia publiczne. Na mniejszą skalę wystawione są w obrocie krajowym gwarancje zabezpieczające spłatę kredytów bankowych i kupieckich, przy czym część ich związana jest pośrednio z rozliczeniami i kredytami zagranicznymi.
Ma to miejsce wówczas, gdy mniejsze banki polskie, nie mające jeszcze dostatecznych powiązań z bankami zagranicznymi, wystawiają gwarancję lub kontrgwarancję na rzecz większych banków krajowych, które z kolei na ich zlecenie wystawiają gwarancje lub kontrgwarancje na rzecz banków czy innych kredytodawców zagranicznych.
| Poprzedni artykuł: | Definicja długu |
| Następny artykuł: | Co to jest weksel własny in blanco |