Czym jest przedsiębiorstwo i jakie jest jego znaczenie? cz. 1
biznes, własny biznes, firma, przedsiębiorstwo, zysk, produkt, produkcja, koszty, wynagrodzenie, działalność gospodarcza, gospodarka, rynek, finanse, zarządzanie finansami, prawo, ekonomia, umowa, konkurencja, ryzyko, majątek,
Każda działalność gospodarcza, niezależnie od tego, czy ma charakter wytwórczy, czy budowlany, handlowy lub usługowy wymaga stałego wykorzystania czynników produkcyjnych: przedmiotów pracy, środków pracy, siły roboczej. Podstawową formą kojarzenia owych czynników jest przedsiębiorstwo. Należy jednak zacząć od samego pojęcia przedsiębiorstwa, które obejmuje wszystkie samodzielne pod względem prawnym i gospodarczym jednostki w obrębie całej gospodarki. Tak więc przedsiębiorstwo to planowo zorganizowana jednostka gospodarcza, która wymaga stałego wykorzystania czynników produkcyjnych. Obejmuje całokształt działalności produkcyjno-technicznej, handlowej i ekonomiczno-finansowej danej jednostki gospodarczej, czy danego przedsiębiorcy. Musi jednak w tym celu posiadać cechę samodzielności.
Najszerzej rozpowszechniany jest pogląd, wg którego przedsiębiorstwo ma miejsce tylko wtedy, jeśli jest prowadzone zarobkowo (a więc z nastawieniem na zysk). W przedsiębiorstwie realizowane są procesy produkcyjne w rezultacie, których dokonuje się transformacji czynników wytwórczych w wyroby gotowe o określonych właściwościach i funkcjach użytkowych. Istotą procesów gospodarczych jest to, że pozyskiwanie czynników produkcyjnych i ich transformacja wymagają angażowania kapitałów. Ich zwrot następuje, gdy wyprodukowane wyroby bądź wykonane usługi znajdują nabywców, a uzyskana cena pokryje poniesione wydatki i zagwarantuje wynagrodzenie za udostępnienie kapitałów w formie zysku lub procentu. Zatem podejmowana działalność gospodarcza powinna zapewnić przedsiębiorstwu zysk a angażującym kapitał. Aby porównać ze sobą wartość wykorzystanych czynników produkcji, zaangażowanych kapitałów, wytworzonych i sprzedanych wyrobów gotowych potrzebny jest pieniądz.
Gospodarka rynkowa jest gospodarką pieniężną, a pieniężny charakter gospodarowania dotyczy w szczególności przedsiębiorstwa. To właśnie pieniądz warunkuje i determinuje ich funkcjonowanie, a w szczególności rozwój. Już sama decyzja o podjęciu działalności gospodarczej i założeniu przedsiębiorstwa musi łączyć się z koniecznością zdobycia środków pieniężnych na uruchomienie procesu produkcyjnego. W trakcie swego funkcjonowania przedsiębiorstwo musi nieustannie liczyć i porównywać osiągane dochody z ponoszonymi wydatkami. Także cel, na który ukierunkowana jest działalność przedsiębiorstwa ma pieniężny wymiar.
W pieniądzu można wyrazić oddziaływanie uwarunkowań wyznaczających pozycję rynkową przedsiębiorstwa, określających jego rynkowe sukcesy i porażki, kształtujących jego kontakty z otoczeniem. Niezależnie od tego jaką działalność gospodarczą dane przedsiębiorstwo prowadzi bądź prowadzić będzie, w gospodarce rynkowej występują różne formy przedsiębiorstwa, które różnią się między sobą sposobami realizacji celu głównego.
Bardzo ważnym celem przedsiębiorstwa określającym jego system finansowania i zarządzanie finansami jest jego forma organizacyjno-prawna. Decyzję o utworzeniu określonej formy przedsiębiorstwa podejmują właściciele lub założyciele, kierujący się względami ekonomicznymi, podatkowymi lub innymi. Ogół form prawnych można podzielić na dwie zasadnicze grupy: przedsiębiorstwa prywatne i publiczne. Prowadzenie działalności gospodarczej odbywa się przy zachowaniu maksymy: „co nie jest prawnie zabronione jest dozwolone”. W warunkach polskich gwarantuje to ustawa o działalności gospodarczej z 23.12.1988 r. (Dz.U. nr41, poz. 324) wielokrotnie nowelizowana, która opiera się na przedmiotowym określeniu zakresu jej obowiązywania, realizuje tkwiące u podstaw gospodarki rynkowej założenia, że wszystkie podmioty gospodarcze powinny być na równych prawach. Przedmiotowy zakres obowiązywania ustawy dotyczy określenia działalności gospodarczej.
Opiera się ono na trzech przesłankach: kryterium ekonomicznej klasyfikacji działalności, zarobkowych celach działalności oraz odrębności finansowej prowadzonej działalności i związanej z tym odpowiedzialności za wyniki finansowe oraz za zobowiązania natury prywatno i publiczno prawnej.
W działalności zgodnie z zasadą wolności gospodarczej oraz zasadą równowagi wszystkich sektorów gospodarki narodowej w sferze obrotu gospodarczego prowadzi do konkurencji. Drugą konsekwencją realizacji obu zasad jest jednolitość traktowania przedmiotów gospodarczych w sferze prawa publicznego, co oznacza, że podmioty podlegają na jednolitych zasadach obciążeniom publicznoprawnym (finansowym i prawnym) a jednocześnie na równych prawach mogą korzystać z kredytów bankowych i zaopatrzenia w czynniki produkcji. Postępowanie zgodnie z zasadą wolności gospodarczej oznacza jednocześnie możliwość swobodnego decydowania o tym, czy zawrzeć umowę, z kim, jakiej treści, w jakiej postaci, na jakich warunkach. W tym momencie istotną kwestią staje się forma organizacyjno-prawna podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Ustawa o działalności gospodarczej nie precyzuje dokładnie w jakiej formie prawnej owa działalność ma być prowadzona. Sprawy te regulują takie akty, jak ustawa o przedsiębiorstwach państwowych, prawo spółdzielcze, a przede wszystkim kodeks handlowy i kodeks cywilny.
Dla zarządzania finansami przedsiębiorstwa istotny jest wybór formy organizacyjno-prawnej podmiotu gospodarczego. Forma przedsiębiorstwa przesądza o systemie finansowym i zasadach prowadzenia gospodarki finansowej. To z kolei znajduje odzwierciedlenie w sposobie tworzenia kapitałów własnych, a w konsekwencji o możliwościach pozyskania kapitałów obcych.
Najbardziej ogólny podział podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w świetle ustawy zakłada wyodrębnienie osób fizycznych, osób prawnych oraz nie będących osobami prawnymi ale utworzonymi zgodnie z przepisami prawa. Mówiąc o osobie fizycznej jako przedsiębiorcy mamy na uwadze konkretnego człowieka.
Działalnością gospodarczą prowadzoną przez osobę fizyczną będzie zarówno działalność prowadzona osobiście przez właściciela, jak i działalność prowadzona przez zatrudnionych przez właściciela pracowników.
Istotny jest tu fakt indywidualnej własności przedsiębiorstwa. Jedyny właściciel ma pełną niezależność i swobodę w kształtowaniu swojego ”biznesu”, oczywiście działając w oparciu o ustawę o działalności gospodarczej i przy przestrzeganiu kodeksu cywilnego. W myśl ustawy potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia do ewidencji prowadzony przez organ administracji państwowej lub uzyskanie koncesji w odniesieniu do działalności koncesjonowanej oznacza legalność podjęcia działalności gospodarcze. Samodzielny przedsiębiorca decyduje w swojej firmie o wszystkim, ponosi jednocześnie za wszystko odpowiedzialność i ryzykuje swoim majątkiem osobistym.
| Poprzedni artykuł: | Zabezpieczenia materialne kredytów bankowych |
| Następny artykuł: | Czym jest przedsiębiorstwo i jakie jest jego znaczenie? cz. 2 |