Czym jest poręczenie majątkowe
zabezpieczenia kredytów, bankowość, banki, kredyty dla firm, biznes, firma, przedsiębiorstwo, finanse,
Poręczenia podobnie jak gwarancje bankowe są w praktyce gospodarczej szeroko stosowane. Potrzeba ich zastosowania wynika głównie z braku pewności co do wiarygodności partnera handlowego oraz możliwych zmian pierwotnie podjętych uzgodnień i decyzji.
Nawet stałe i długoletnie kontrakty handlowe pozwalające dobrze poznać partnera, nie dają wystarczającej pewności. Trudno jest tym bardziej mówić o zaufaniu do kontrahenta, w przypadku kontraktów handlowych nawiązanych przejściowo lub doraźnie, przez partnerów wcześniej sobie nie znanych. Jednostki gospodarcze mają natomiast zaufanie do swoich banków, które z kolei współpracują ze sobą, co stwarza pole współdziałania w obopólnym interesie.
Instytucja poręczenia wykazuje długi rodowód historyczny, wywodzący się jeszcze z prawa rzymskiego. Rozwiązania, jakie dotyczyły sposobów ukształtowania odpowiedzialności poręczyciela wobec wierzyciela przeszły długą ewolucję. Zawsze jednak poręczenie stanowiło klasyczną postać zabezpieczenia typu osobistego.
We współczesnej gospodarce poręczenie służy przede wszystkim rozwojowi stosunków kredytowych. Udzielenie kredytu to najczęściej czynność zawodowa, do której powołane są przede wszystkim banki. W życiu codziennym społeczne i gospodarcze znaczenie poręczenia jest różne. Najczęściej poręczenie służy zabezpieczeniu za zobowiązania wynikające z umów (pożyczki, sprzedaży itd.) lub zabezpieczeniu zobowiązań wynikających z innych źródeł (zwłaszcza czynów niedozwolonych). Ponadto występują także poręczenia grzecznościowe, których celem jest ułatwienie zaciągnięcia zobowiązania przez dłużnika.
Poręczenie jest umową nazwaną uregulowaną w przepisach kodeksu cywilnego (art. 876 – 887 k. c.), a w przypadku poręczeń (awali) dokonywanych na wekslach i czekach w przepisach prawa wekslowego i czekowego. Banki udzielają poręczeń na zlecenie innych podmiotów (art. 80 pr. bank. 1997 r.). W praktyce chodzi tu przede wszystkim o dłużnika zabezpieczonej poręczeniem wierzytelności.
Umowa poręczenia definiowana jest w art. 876 k. c. § 1, według którego poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. W przypadku poręczeń przyjmowanych przez banki, zobowiązanie poręczyciela będzie sprowadzało się do zapłaty pieniężnego zobowiązania dłużnika, jeśli ten nie wywiąże się z niego. Nie będzie poręczeniem umowa zawarta pomiędzy dłużnikiem a osobą trzecią, gdzie osoba ta zobowiązuje się do wykonania świadczenia za dłużnika lub obok dłużnika.
Poręczenie jest zobowiązaniem o charakterze akcesoryjnym (zawisłym) względem długu głównego, co znajduje wyraz w tym, że istnienie i rozmiar długu głównego rozstrzyga o istnieniu i rozmiarze długu akcesoryjnego. Elementem wiążącym oba stosunki zobowiązaniowe jest wspólna osoba wierzyciela, który nie może występować zarazem w roli poręczyciela.
Schemat 2: W pożyczył D określoną sumę pieniędzy i zabezpieczył swoją wierzytelność zawierając umowę poręczenia z P
Artykuł 879 § 1 k. c. określa związek między zakresem zobowiązania poręczyciela a zakresem zobowiązania dłużnika. Ma miejsce tutaj podrzędność pierwszego zakresu w stosunku do drugiego, tzn. że o zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga rozmiar zobowiązania dłużnika.
Z umowy poręczenia powstają również inne skutki, np.:
1) wygaśnięcie długu głównego powoduje wygaśnięcie poręczenia
2) ważność poręczenia jest uzależniona od zobowiązania głównego
3) poręczyciel może podnieść w stosunku do wierzyciela wszystkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi głównemu,
4) obowiązek świadczenia poręczyciela powstaje wraz z obowiązkiem świadczenia dłużnika głównego.
Poręczenia można dokonać za każdy rodzaj długu, istniejący jak i przyszły. W wypadkach tych poręczenie wymaga ścisłego określenia zobowiązania, gdyż z chwilą zawarcia umowy poręczenia powinno być wiadomo, za niespełnienie jakiego zobowiązania poręczyciel odpowiada. Dlatego też artykuł 878 § 2 k. c. daje możliwość poręczycielowi odwołania w każdym czasie poręki za przyszły dług.
Z kolei kodeks cywilny nie stanowi nic o odpłatności poręczenia. Stronom pozostawiona jest swobodna decyzja w tym względzie, a brak w umowie zastrzeżenia odpłatności oznacza, że poręczenie udzielone zostało nieodpłatnie. Z tym, że bank z tytułu udzielenia poręczenia pobiera prowizję, która stanowi jedno ze źródeł dochodów osiąganych w ramach czynności bankowych.
Taka umowa zawarta przez dłużnika z bankiem (lub inną instytucją tego typu) nie ma wpływu na treść stosunku poręczenia. Nadając [...] odpowiedzialności zabezpieczyciela charakter gwarancyjny, nie można równocześnie poddawać jej zasadom odpowiedzialności solidarnej.
Przy poręczeniu jest to częściowo możliwe, ponieważ poręczenie i zabezpieczany nim stosunek główny występują łącznie w ramach jednego makro zobowiązania (art. 881 k. c.).
| Poprzedni artykuł: | Zmiana treści gwarancji i jej wygaśnięcie |
| Następny artykuł: | Przedmiot i strony stosunku poręczenia |