Co to jest akredytywa
zabezpieczenia kredytów, kredyty, długi, bankowość, biznes, finanse, firma,
Akredytywa jako forma rozliczeń pełniąca funkcję płatniczą, jest stosowana w celu zabezpieczenia beneficjenta przed ryzykiem niewykonania zobowiązania przez dłużnika. Można ją więc określić jako zobowiązanie zaciągnięte przez bank otwierający akredytywę (akredytata), na zlecenie innej osoby (zleceniodawcy akredytywy, akredytującego), w którym zobowiązuje się on do spełnienia pewnego świadczenia na rzecz osoby trzeciej (beneficjenta akredytywy, akredytowanego) na warunkach ustalonych przez zleceniodawcę.
Z kolei świadczenie banku otwierającego akredytywę może polegać na zapłaceniu pewnej kwoty pieniężnej dokonaniu akceptu weksla lub zapłaty za weksle ciągnione przez beneficjenta akredytywy. Akredytywa nazywana jest także dokumentem zawierającym oświadczenie banku o otwarciu akredytywy lub stosunkiem prawnym łączącym bank z beneficjentem akredytywy. Prawo bankowe reguluje dwa rodzaje akredytywy: akredytywę dokumentową (art. 85 pr. bank.) i akredytywę pieniężną (art.86 pr. bank.)
Cechy charakteryzujące akredytywę dokumentową:
- stronami zobowiązanymi z tytułu akredytywy są tylko banki
- akredytywa stanowi zobowiązanie banku zleceniodawcy
- bank podejmuje zobowiązanie z tytułu akredytywy wobec imiennie wskazanego beneficjenta
- przedmiotem zobowiązania banku jest zapłata określonej w akredytywie kwoty lub zabezpieczenie jej zapłaty
- zapłata ze strony banku lub zabezpieczenie zapłaty jest uzależniona od spełnienia przez beneficjenta akredytywy określonych w niej warunków
- dowód spełnienia warunków akredytywy musi wynikać z prezentowanych dokumentów
- dokumenty muszą być złożone w banku, w ustalonym terminie ważności akredytywy
Akredytywa ta jest samodzielnym, pisemnym zobowiązaniem banku importera (zleceniodawcy, kupującego) wobec eksportera (beneficjenta akredytywy, sprzedającego) do zapłaty określonej kwoty za dokumenty prezentowane w ramach akredytywy, zgodnie z jej warunkami oraz w czasie, trybie i na zasadach w niej określonych.
Uczestnikami są tutaj: zleceniodawca, bank otwierający, bank pośredniczący i beneficjent. Zobowiązanie banku otwierającego staje się wymagalne z chwilą przedstawienia przez beneficjenta dokumentów zgodnie z warunkami akredytywy (art. 85 ust. 3).
Otwarcie akredytywy następuje na podstawie umowy zawartej pomiędzy importerem, zobowiązanym do spowodowania otwarcia akredytywy zgodnie z kontraktem kupna – sprzedaży a bankiem, któremu importer zlecił jej otwarcie. Stosunek umowny między importerem, a jego bankiem jest całkowicie niezależny od akredytywy. Bank otwierający nie ma obowiązku analizowania faktycznego przebiegu transakcji.
Działalność banku pośredniczącego uzależniona jest od działań wykonywanych przez niego na rzecz banku otwierającego:
a) przy awizowaniu akredytywy bez podejmowania żadnych zobowiązań bank ten działa jedynie na zlecenie banku otwierającego jako jego przedstawiciel. Nie jest on zobowiązany do żadnych świadczeń z tytułu akredytywy wobec jej beneficjenta.
b) w przypadku negocjowania dokumentów bank pośredniczący ponosi odpowiedzialność za przeprowadzenie czynności związanych ze sprawdzeniem zgodności dokumentów.
c) przy potwierdzeniu akredytywy bank pośredniczący podejmuje własne samodzielne zobowiązanie, niezależne od zobowiązania banku otwierającego. Bank potwierdzający akredytywę ma w stosunku do beneficjenta takie same obowiązki i uprawnienia, jak gdyby on sam otworzył akredytywę. Potwierdzenie akredytywy stanowi odrębną umowę zawartą między bankiem otwierającym a bankiem potwierdzającym.
Beneficjent z kolei nie ma żadnych zobowiązań z tytułu akredytywy, ponieważ jego obowiązek dostawy towaru wynika z kontraktu. Nie może również korzystać ze stosunków prawnych istniejących między bankowi lub zleceniodawcą a jego bankiem. Ma natomiast prawo żądać zapłaty, jeśli dopełnił warunków akredytywy. Praktyka wytworzyła wiele odmian akredytywy, wynikających z dostosowania jej do różnych stanów faktycznych lub do różnych konstrukcji prawnych.
Wśród nich można wyróżnić:
- akredytywę nieodwołalną, będącą jedyna formą rozliczeń stosowaną w obrocie towarowo – usługowym, która zabezpiecza zarówno kupującego, jak i sprzedającego (beneficjenta). Kupujący eliminuje prawie ryzyko zapłaty przed otrzymaniem świadczenia od sprzedającego, ponieważ bank otwierający akredytywę dokona zapłaty dopiero po uzyskaniu od sprzedającego dokumentów potwierdzających spełnienie przez niego świadczenia na rzecz kupującego.
- akredytywa zabezpieczająca typu standby, w której bank otwierający zobowiązuje się do zapłaty określonej w niej sumy pieniężnej na pierwsze żądanie beneficjenta, w przypadku gdy zleceniodawca akredytywy nie wywiąże się z podjętych zobowiązań kontraktowych (np. nie wykupi traty beneficjenta w określonym terminie).
W odróżnieniu od tradycjonalnych akredytyw dokumentowych jest ona stosowana w przypadku niewykonania, a nie normalnego przebiegu danej transakcji np. akredytywa zabezpieczająca zwrot przez eksportera pobranej zaliczki w przypadku niezrealizowania kontraktu.
| Poprzedni artykuł: | Ubezpieczenie kredytu |
| Następny artykuł: | Co to jest akredytywa pieniężna |